سرای توپقاپی
سرای توپقاپی واقع در استانبول از قصرهای معروف امپراتوری عثمانی است که از ۱۴۶۵ تا ۱۸۵۳ مرکز اداری این امپراتوری بود. سلطان محمد فاتح در ۱۴۵۹ دستور ساخت این قصر را داد و کار ساختن آن در ۱۴۶۵ به پایان رسید. این قصر بین شاخ طلایی و دریای مرمره در استانبول واقع شده و چشماندازی بسیار عالی به تنگه بسفر دارد.
در ۱۸۵۳ سلطان عبدالمجید تصمیم گرفت محل اقامتش را به قصر تازهساز دلمه باغچه منتقل کند که نخستین کاخ مدل اروپایی شهر بود. امروز قصر توپقاپی به موزه تبدیل شدهاست و از جذابترین جاذبههای توریستی ترکیهاست. در این موزه بسیاری از آثار ادبی و هنری ایران نیز نگاهداشته میشود. در این موزه آثاری همچون لباس پیامبر اسلام، شمشیرهای مختلف او، دندان، مو، کفش او و … نگهداری میشود.
موزه ایاصوفیا
ایاصوفیه یا حاجیاسوفیا یا هاگیا صوفیا کلیسای مسیحیت شرق بود که در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور امپراتور کنستانتین اول ساخته شد؛ و بعد در قرن ۶ میلادی توسط جاستنیانوس مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. برای بازسازی بنا دو معمار به نامهای ایسیدوروس و آنتییوس ماموریت یافتند. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شد و در تاریخ ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتح استانبول، سلطان محمد دوم دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند. سلیمان اول دستور داد نقاشیها و نگارگریهای داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود. سلیم دوم به معمار دستور داد که ایاصوفیه را مرمت کند. در زمان مراد سوم، مناره و منبر و محراب به ساختمان ایاصوفیه افزوده شد. در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایاصوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحههایی دور تا دور سقف ایاصوفیه نصب شد که در آن نام الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحهها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین گردید. پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاترک، ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقیماندهاست.
موزه باستانشناسی
موزه باستانشناسی استانبول بزرگترین موزه باستانشناسی در ترکیه و یکی از غنی ترین موزههای جهان است که حاوی بیش از یک میلیون شی مربوط به تمام دورههای تمدن بشری است. سه ساختمان در این مجموعه موزه قرار دارند که یکی موزه باستانشناسی، دیگری موزه شرق باستان و سومی موزه هنر اسلامی است.
موزه باستانشناسی از دو ساختمان مجزا تشکیل شده است؛
۱) ساختمان اصلی (ساختمان قدیمی) ساختمان از سال ۱۸۹۱ توسط عثمان حمدی بیگ آغاز و با اضافه اشکوبهای سالهای ۱۹۰۲ و ۱۹۰۸ بصورت امروزی درآمده است. معمار ساختمان آلکسادر والوری است. جبهه خارجی ساختمان از مزار اسکندر و مزارهای زنان گریان ساخته شده است. یکی از نمونه های بسیار زیبای نئوکلاسیک استانبول است. در طبقه دوم ساختمان دو طبقه آثار کوچک مسی، ملاقه های چوبی ، مجسمه های گل پخته، بخش خزائن و در حدود ۸۰۰۰۰۰ سکه،مهر، مدال، نشان و قالبهای سکه و کابینت سکه های اسلامی و غیراسلامی و کتابخانه ای با ۷۰۰۰۰ جلد کتاب جا گرفته است. در سالنهای طبقه پایین ساختمان سنگ مزار اسکندر، سنگ مزار زنان گریان، سنگ مزار لیکییا و مزار تابنیت و شاه صیدا و سنگ های مشهور جای دارد. در کنار نمایش سنگهای مزار ، مجسمه و برجسته کاریهایی که از مناطق مختلف جمع آوری شده اند و مجسمه سازی در عصر باستان نیز در طبقه پایین دیده میشوند. در این مجموعه نمایش روند رشد مجسمه سازی از عصر باستان تا دوره بیزانس به صورت ادوار تاریخی از نمونه های بسیار دیدنی هستند.
۲) ساختمان اضافه اشکوب(ساختمان جدید) در قسمت پایانی جناح جنوب شرقی قرار دارد و شامل ۶ طبقه است. دو طبقه زیر همکف به عنوان انبار مورد استفاده است. در چهار طبقه ساختمان سالنهای نمایش ساخته شده است. در طبقه اول ساختمان سالن «استانبول در طول قرون»، در طبقه دوم «ترویا و آناتولی در طول قرون» و در طبقه بالا «فرهنگ اطراف آناتولی؛قبرس،سوریه و فلسطین» قرار دارند. در طبقه ورودی ساختمان جدید موزه کودکان و آثار معماری در معرض نمایش هستند. سالن نمایش تراکیا-بیتینیا و بیزانس تحت نام «فرهنگ های اطراف استانبول» از اوگوست سال ۱۹۹۸ در بخش زیرین طبقه ورودی قابل بازدید است. در سال ۱۹۹۱ به مناسبت یکصدمین سالگرد موزه در سالنهای طبقه زیرین ترتیبات جدید ایجادشد و نمایشگاه ساختمان جدید مدال شورای اروپا را دریافت کرد.
موزه هنرهای اسلامی
کاخ و محل سکونت ابراهیم پاشا یا موزه هنرهای اسلامی امروز. ابراهیم پاشا دوست نزدیک و صدراعظم سلیمان بود که درکودکی در یونان اسیر ترکها شد و به عنوان برده به خانهداری امپراطوری فروخته شد. او در توپکاپی به عنوان پیامرسان کار میکرد، جایی که با سلیمان که همسال اوبود دوست شد، هنگامی دوستش سلطان شد او به مقام صدراعظمی دست یافت.
این قصر راسلیمان، یک سال پیش از آنکه خواهرش را به عقد ابراهیم پاشا دراورد، به او بخشید. اگرچه، این دوران زیبا دوام چندانی نیافت. ثروت، قدرت و نفوذ او بر سلطان چنان زیادشد که رشک دیگران را برانگیخت، و بیش از همه، حسد همسر قدرتمند سلیمان روکسلانا. روکسلانا همسرش را متقاعد کرد که ابراهیم پاشا دشمن است و سلطان در ۱۹۵۳ دستور قتلاو را صادر کرد.
این موزه در سال ۱۵۲۴ به دستور وزیر اعظم ساخته شد. این بنابزرگترین بنائی بود که در تاریخ دوره امپراطوری عثمانی ساخته شد. مجموعه موزه شامل آثاری از قرون هشتم تا نوزدهم میلادی است. شاخصترینهای آن نمایشگاه بسیار زیبایی از خوشنویسی و ابزار و ادوات آن، فرمانهای شاهی، طغراها، و نسخ خطی آرایش یافته است. در بزرگترین تالار قصر (آخرین اتاق طبقه اول) رحلهای قرآن زیبایی از قرن ۱۶،مینیاتورهای ترکی و مجموعه بسیار نفیسی از کهنترین فرشهای دنیا نگهداری میشوند. در این موزه همچنین، سرامیکهای ارزشمند، اشیاء فلزی و چوبی هنری و پارچههای کهن نگهداری میشوند.
موزه هنرهای اسلامی ترمیه اولین موزه در برگیرنده اثار معماری اسلاکی – ترکی است.جمع آوری این آثار در قرن نوزدهم شرع و در ۱۹۱۳ به پایان رسید.
آثار جمع آوری شده در سال ۱۹۸۲ به کاخ ابراهیم پاشا که یکی از آثار به نام معماری قرن ۱۶ است انتقال یافت.
این کاخ از نظر قدمت و جذابیت در خد کاخ توپ کاپی است.
این کاخ موزه دارای بخشهای مختلفی مانند بخش فرش آثار سنگی و چوبی قوم نگاری و بخشهای مختلف دیگر است ضمن اینکه بعضی از آثار موجود در این موزه بسیار خیره کننده و مسهور کننده است.
بعضی از این آثار عبارتند از :
- انواع قرآنهای کریم از دوره های مختلف حکومتی
- سنگ قبر اسکندر مقدونی که فوق العاده زیبا است
- انواع مجسمه های خدایان رومی و یونانی
- انواع کاشیهای ظریف رنگی
- حدود ۸۰۰٫۰۰۰ سکه عثمانی
- مجسمه های نیم تنه اسکندر و زئوس خدای یونان
- و هزاران قطعه نفیس تاریخی دیگر که هر بیننده ای را له خود جلب می کند.
جمع آوری : گروه یاشار نیازی